ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದಲ್ಲಿ ಸ್ನಾನಕ್ಕೆ ಪ್ರಮುಖ ಮಹತ್ವವಿದೆ
ಸ್ನಾನವು ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದ ಅವಿಭಾಜ್ಯ ಅಂಗವಾಗಿದೆ.
ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದಲ್ಲಿ ದೈನಂದಿನ ಧಾರ್ಮಿಕ ಸ್ನಾನದ ಪ್ರಮುಖ ಭಾಗವಾಗಿದೆ. ಹಿಂದೂ ನಂಬಿಕೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ಸ್ನಾನವು ಶುದ್ಧೀಕರಣ ಕ್ರಿಯೆಯಾಗಿದೆ. ದಿನವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸುವ ಮೊದಲು ಸ್ನಾನ ಮಾಡಿ ಶುದ್ಧರಾಗುತ್ತಾರೆ , ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ರೀತಿಯ ಸ್ನಾನಗಳ ಮಹತ್ವಗಳನ್ನು ನೋಡೋಣ.
ಅಥರ್ವ ವೇದ ಮತ್ತು ಗರುಡ ಪುರಾಣವು ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ರೀತಿಯ ಸ್ನಾನಗಳನ್ನು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ. ಇದನ್ನು ಪವಿತ್ರ ಸ್ನಾನ ಅಥವಾ ಸ್ನಾನ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ರೀತಿಯ ದೈನಂದಿನ ಧಾರ್ಮಿಕ ಸ್ನಾನಗಳಿವೆ.
ವಿವಿಧ ರೀತಿಯ ಸ್ನಾನಗಳ ಮಹತ್ವ ಹಾಗೂ ಅರ್ಥಗಳನ್ನು ತಿಳಿಯೋಣ
ಕಾಯಕ ಸ್ನಾನ
-ಒದ್ದೆಯಾದ ಬಟ್ಟೆಗಳಿಂದ ದೇಹವನ್ನು ತೊಳೆಯುವುದು ಹಾಗೂ ಸುದ್ಧೀಕರಣ ಮಾಡುವುದು.ಈ ರೀತಿಯಾಗಿ ದೇಹವನ್ನ ಶುದ್ಧೀಕರಣ ಮಾಡುವುದಕ್ಕೆ ಕಾಯಕ ಸ್ನಾನ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ.
ಯೋಗಿಕ ಸ್ನಾನ ಅಥವಾ ಆತ್ಮ ತೀರ್ಥ
ಇದರ ಅರ್ಥ ಒಬ್ಬ ಯೋಗಿಯು ಅವರ ಯೋಗಬಲದಿಂದ ದೇಹವನ್ನ ಸುದ್ಧೀಕರಣ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ ಹಾಗೆ ಇನ್ನೊಬ್ಬರ ಮನಸ್ಸಿನ ಕೊಳಕನ್ನು ಕೂಡ ತೊಳೆಯುತ್ತಾರೆ ಹಾಗಾಗಿ ಇದಕ್ಕೆ ಯೋಗಿಕ ಸ್ನಾನ ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ ಹಾಗೂ ಇನ್ನೊಬ್ಬರ ಮನಸ್ಸಿನ ಕೊಳೆಯನ್ನ ತೊಳೆಯುವುದರಿಂದ ಆತ್ಮ ತೀರ್ಥ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.
ಬ್ರಹ್ಮ ಸ್ನಾನ
ದೂರ್ವಾ ಹುಲ್ಲು ಬಳಸಿ ನೀರನ್ನು ಚಿಮುಕಿಸಿ ಪ್ರೋಕ್ಷಣೆ ಮಾಡುವುದು ಹಾಗೂ ಪ್ರಕ್ಷಣೆ ಮಾಡುವಾಗ ಮಂತ್ರ ಪಠಣೆ ಮಾಡುವಂತದ್ದು ಇದಕ್ಕೆ ಬ್ರಹ್ಮ ಸ್ನಾನ ಎಂದು ಹೇಳುತ್ತಾರೆ
ವಾಯವ್ಯ ಸ್ನಾನ
ಈ ಸ್ನಾನವು ಅತ್ಯಂತ ತ್ರಾಸದಾಯಕ ವಿಧಾನವಾಗಿದೆ, ಆದರೆ ಗರುಡ ಪುರಾಣದಿಂದ ಅತ್ಯುತ್ತಮವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ರೀತಿಯ ಸ್ನಾನದಲ್ಲಿ, ಹಸುವಿನ ಸಗಣಿಯನ್ನು ಒಣಗಿಸಿ ಅದನ್ನು ಪುಡಿ ಮಾಡಿ ದೇಹವನ್ನು ಉಜ್ಜಬೇಕು. ‘ಗೌ ಧೂಳಿ’ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ – ‘ಗೌ’ ಹಸುವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ‘ಧೂಳಿ’ ಧೂಳನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ.
ಆಗ್ನೇಯ ಸ್ನಾನ
ಈ ರೀತಿಯ ಸ್ನಾನದಲ್ಲಿ, ಬಸ್ಮಾ ಅಥವಾ ಬೂದಿಯನ್ನು ಬಳಸಿ ದೇಹವನ್ನು ಸ್ವಚ್ಛಗೊಳಿಸುವ ಸ್ನಾನ. ಅಘೋರಿಗಳಂತಹ ಶಿವಭಕ್ತರು ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ.
ದಿವ್ಯಾ ಸ್ನಾನ
ಈ ಸ್ಥಾನವು ಅಸಾಮಾನ್ಯ ಸಂಯೋಜನೆಯಾಗಿದೆ. ಹಗಲು ಮತ್ತು ಸುರಿಮಳೆ ಇರುವಾಗ ಮೈಗಳನ್ನ ತೊಳೆದುಕೊಳ್ಳೋದು. ಹಗಲು ಇರುವಾಗ ಬೀಳುವ ಮಳೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ನಾನ ಮಾಡಬೇಕು. ಚರ್ಮದ ಕಾಯಿಲೆಗಳನ್ನು ತೊಡೆದುಹಾಕಲು ಈ ಸ್ಥಾನವನ್ನು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಇದು ಹಲವಾರು ಇತರ ಪರಿಹಾರ ಗುಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.
ವರುಣ ಸ್ನಾನ
ಹಿಂದೂ ಧರ್ಮದಲ್ಲಿ ಶುಚಿಗೊಳಿಸುವ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ವಿಧವೆಂದರೆ ಜಲಮಾರ್ಗದಲ್ಲಿ. ಸರೋವರಗಳು, ನದಿಗಳು ಮತ್ತು ಸಾಗರಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ನಾನ ಮಾಡುವುದು ಯೋಗ್ಯವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ ಉದಾಹರಣೆ ನಾವು ಈಗಿನ ದಿನದಲ್ಲಿ ಮಾಡುವ ಸ್ನಾನಗಳು ವರುಣ ಸ್ನಾನವಾಗಿದೆ.
ಗಂಗಾ ನದಿಯಲ್ಲಿ ಸ್ನಾನ ಮಾಡಿದವನು ತನ್ನ ಪಾಪಗಳನ್ನು ಕಳೆದುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾನೆ ಮತ್ತು ಸ್ವರ್ಗವನ್ನು ಪಡೆಯುತ್ತಾನೆ ಎಂಬ ನಂಬಿಕೆ ಇದೆ. ಈ ನಂಬಿಕೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಒಂದು ದಂತಕಥೆ ಇದೆ, ಈ ದಂತಕಥೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಇನ್ನಷ್ಟು ತಿಳಿಯೋಣ.
ಆದ್ದರಿಂದ ಕಥೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ಒಂದು ದಿನ ಶಿವ ಮತ್ತು ಪಾರ್ವತಿ ದೇವಿಯು ನಡೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಆಕಾಶದ ಮೂಲಕ ಹಾದು ಹೋಗುತ್ತಿರುವಾಗ, ಜನರ ದೊಡ್ಡ ಗುಂಪನ್ನು ಕಂಡರು. ಪಾರ್ವತಿಯವರು ಈ ಭಾರಿ ಜನಸಮೂಹಕ್ಕೆ ಕಾರಣವೇನು ಎಂದು ಶಿವನನ್ನು ಕೇಳಿದರು. ಶಿವನು ಹೇಳಿದನು, ಇಂದು ಸೋಮನಾಥ ಹಬ್ಬ, ಜನರು ಗಂಗೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ನಾನ ಮಾಡಿ ಸ್ವರ್ಗಕ್ಕೆ ಹೋಗುತ್ತಾರೆ. ಅದಕ್ಕಾಗಿ ಜನರು ಇಲ್ಲಿ ಸೇರಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಶಿವನು ಹೇಳುತ್ತಾನೆ.
ಪಾರ್ವತಿಗೆ ಯಾಕೆ ಎಂಬ ಪ್ರಶ್ನೆ ಮನದಲ್ಲಿ ಮೂಡಿತು. ಅವಳು ಶಿವನನ್ನು ಕೇಳಿದಳು, ಈ ಜನರು ಸ್ವರ್ಗದಲ್ಲಿ ಎಲ್ಲಿದ್ದಾರೆ? ನಾನು ಈ ಜನರನ್ನು ಸ್ವರ್ಗದಲ್ಲಿ ಏಕೆ ನೋಡಿಲ್ಲ?
ಆಗ ಶಿವನು ಮುಗುಳ್ನಗುತ್ತಾ ಹೇಳಿದರು, ದೇಹವನ್ನು ಒದ್ದೆ ಮಾಡುವುದು ಬೇರೆ, ಮನಸ್ಸಿನ ಕೊಳೆ ತೊಳೆಯುವುದು ಇನ್ನೊಂದು.
ತಾಯಿ ಪಾರ್ವತಿ ಇನ್ನೂ ಹಲವಾರು ಅನುಮಾನಗಳಿಂದ ತುಂಬಿದ್ದರು. ಅವಳು ಭಗವಂತನನ್ನು ಕೇಳಿದಳು, ಒಬ್ಬ ವ್ಯಕ್ತಿಯು ಕೇವಲ ದೇಹವನ್ನು ತೊಳೆಯುವುದು ಮನಸ್ಸಿನ ಕೊಳೆಯನ್ನು ಅಲ್ಲ ಎಂದು ಹೇಗೆ ತಿಳಿಯುತ್ತದೆ. ಅದಕ್ಕೆ ಶಿವನು ಉತ್ತರಿಸಿದನು, ಅದು ಅದರ ಕಾರ್ಯಗಳಿಂದ ತಿಳಿಯುತ್ತದೆ.
ಪಾರ್ವತಿ ದೇವಿಗೆ ಇನ್ನೂ ಮನವರಿಕೆಯಾಗಲಿಲ್ಲ. ಆಗ ಶಿವನು ಹೇಳಿದನು, ಒಂದು ಪ್ರತ್ಯಕ್ಷ ಉದಾಹರಣೆಯೊಂದಿಗೆ ವಿವರಿಸುತ್ತೇನೆ. ಆಗ ಶಿವನು ಬಹಳ ಕುರೂಪಿ ಕುಷ್ಠರೋಗಿಯ ರೂಪ ತಳೆದು ದಾರಿಯಲ್ಲಿ ಮಲಗಿದನು. ತಾಯಿ ಪಾರ್ವತಿಗೆ ಅತ್ಯಂತ ಸುಂದರ ಮಹಿಳೆಯ ರೂಪವನ್ನು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಲು ಹೇಳುತ್ತಾನೆ ಹೇಳುತ್ತಾನೆ.
ಜನರ ಗುಂಪು ಅವರನ್ನು ನೋಡುತ್ತಾ ನಿಂತಿತು. ಅವರು ಅಸಾಮಾನ್ಯ ಜೋಡಿಯ ಬಗ್ಗೆ ವಿಚಾರಿಸಿದರು. ಕುಷ್ಠರೋಗಿಯೇ ತನ್ನ ಪತಿ ಎಂದು ಪಾರ್ವತಿ ದೇವಿಯು ಎಲ್ಲರಿಗೂ ಹೇಳಿದಳು. ಗಂಗೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ನಾನ ಮಾಡಬೇಕೆಂಬ ಆಸೆಯಿಂದ ಇಲ್ಲಿಗೆ ಬಂದಿದ್ದೇವೆ
ಬಡತನದ ಕಾರಣ ಗಂಡನನ್ನು ಹೆಗಲ ಮೇಲೆ ಹೊತ್ತುಕೊಂಡು ಹೋಗಲು ಸಹಾಯ ಕೇಳುತ್ತಾಳೆ. ದಾರಿಯಲ್ಲಿದ್ದ ಅನೇಕ ಜನರು ಅವರನ್ನು ಗೇಲಿ ಮಾಡಿದರು ಮತ್ತು ಮಾತೆ ದೇವಿಯನ್ನು ತನ್ನನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ತಮ್ಮೊಂದಿಗೆ ಬರುವಂತೆ ಕೇಳಿಕೊಂಡರು, ಆಗ ಮಾತೆ ಪಾರ್ವತಿ ತುಂಬಾ ಕೋಪಗೊಂಡರು ಆದರೆ ಅವಳು ಶಿವನಿಗೆ ಭರವಸೆ ನೀಡಿದ ಕಾರಣ ಶಾಂತವಾಗಿದ್ದಳು.
ಅನೇಕ ಜನರು ಬಂದರು ಆದರೆ ಯಾರೂ ಪಾರ್ವತಿ ಮತ್ತು ಶಿವನಿಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡಲಿಲ್ಲ. ಆಗ ಸಾಯಂಕಾಲ ಒಬ್ಬ ಮಹಾನುಭಾವರು ಬಂದು ದೇವಿಯು ಎಲ್ಲ ವಿವರಗಳನ್ನು ಹೇಳಿದಳು. ಅವರು ಸಹಾಯವನ್ನು ನೀಡಿದರು ಮತ್ತು ಕುಷ್ಠರೋಗಿಯನ್ನು ತಮ್ಮ ಭುಜದ ಮೇಲೆ ಹೊತ್ತುಕೊಂಡರು. ಇಬ್ಬರಿಗೂ ಸಹಾಯ ಮಾಡಿದರು. ಅವರು ಹೇಳಿದರು, ‘ನಿಮ್ಮಂತಹ ಮಹಿಳೆಯರು ಭೂಮಿಯ ಆಧಾರಸ್ತಂಭಗಳು. ನಿಮ್ಮ ಧರ್ಮವನ್ನು ಈ ರೀತಿ ನಡೆಸುತ್ತಿರುವ ನೀವು ಧನ್ಯರು.’
ಉದ್ದೇಶ ಸಫಲವಾಯಿತು, ಎದ್ದು ಕೈಲಾಸದ ಕಡೆಗೆ ನಡೆಯತೊಡಗಿದರು.
ಶಿವನು ಪಾರ್ವತಿಗೆ ಹೇಳಿದನು, ಅನೇಕ ಜನರ ಗುಂಪಿನಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬನೇ ಒಬ್ಬ ಮನುಷ್ಯನು ಸ್ವರ್ಗಕ್ಕೆ ಹೋಗುತ್ತಾನೆ.
ಗಂಗಾನದಿಯಲ್ಲಿ ಸ್ನಾನ ಮಾಡುವ ಅನೇಕರು ಸ್ವರ್ಗಕ್ಕೆ ಏಕೆ ಹೋಗುವುದಿಲ್ಲ ಎಂದು ಮಾತೆ ಪಾರ್ವತಿ ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಂಡರು.
ಗಂಗಾ ನದಿಯನ್ನು ದೇಶಾದ್ಯಂತ ಪೂಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇದೇ ಕಾರಣಕ್ಕೆ ಗಂಗಾ ನದಿಯನ್ನು ತಾಯಿ ಎಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ. ಆದ್ದರಿಂದ, ಮುಂದಿನ ಬಾರಿ ನೀವು ಗಂಗಾನದಿಯ ದಡಕ್ಕೆ ಭೇಟಿ ನೀಡಿದಾಗ, ಈ ಕಥೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಯೋಚಿಸಿ ಮತ್ತು ಮನಸ್ಸಿನ ಕೊಳೆಯನ್ನು ತೊಳೆದುಕೊಳ್ಳಿ.
