ಶ್ರೀ ವೈಷ್ಣವ ಸಂಪ್ರದಾಯದಲ್ಲಿ ವಿಷ್ಣುವಿನ ಪವಿತ್ರ ವಾಸಸ್ಥಾನವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುವ 108 ದಿವ್ಯ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಇದು ಒಂದಾಗಿದೆ…!!
ಮಲಯಾಳಂ ಮತ್ತು ತಮಿಳಿನಲ್ಲಿ ‘ತಿರುವನಂತಪುರಂ’ ನಗರದ ಹೆಸರು “ಅನಂತ ನಗರ” (ಅನಂತ ವಿಷ್ಣುವಿನ ಒಂದು ರೂಪ) ಎಂದು ಅನುವಾದಿಸುತ್ತದೆ…!
ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಕೇರಳ ಶೈಲಿ ಮತ್ತು ದ್ರಾವಿಡ ಶೈಲಿಯ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ಸಂಕೀರ್ಣ ಸಮ್ಮಿಳನದಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ, ಎತ್ತರದ ಗೋಡೆಗಳು ಮತ್ತು 16 ನೇ ಶತಮಾನದ ಗೋಪುರವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ…!!
ಕೆಲವು ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಕೇರಳದ ಕಾಸರಗೋಡು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಕುಂಬಳದಲ್ಲಿರುವ ಅನಂತಪುರ ದೇವಸ್ಥಾನವನ್ನು ದೇವತೆಯ ಮೂಲ ಆಧ್ಯಾತ್ಮಿಕ ಸ್ಥಾನವೆಂದು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ…!
“ಮೂಲಸ್ಥಾನಂ” ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ದೃಷ್ಟಿಯಿಂದ ಸ್ವಲ್ಪ ಮಟ್ಟಿಗೆ, ದೇವಾಲಯವು ಆದಿಕೇಶವನ ಪ್ರತಿರೂಪವಾಗಿದೆ…!!
ಪ್ರಧಾನ ದೇವತೆ ಪದ್ಮನಾಭಸ್ವಾಮಿ ವಿಷ್ಣುವಿನ ಒಂದು ರೂಪವಾದ “ಅನಂತಶಯನ” ಭಂಗಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ…!
ಪದ್ಮನಾಭಸ್ವಾಮಿಯು ತಿರುವಾಂಕೂರು ರಾಜಮನೆತನದ ಆರಾಧ್ಯ ದೈವವಾಗಿದೆ…!!
ತಿರುವಾಂಕೂರಿನ ಪಟ್ಟದ ಮಹಾರಾಜ , ಮೂಲಂ ತಿರುನಾಳ್ ರಾಮ ವರ್ಮ ಅವರು ದೇವಾಲಯದ ಪ್ರಸ್ತುತ ಟ್ರಸ್ಟಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ…!
ವಿಷ್ಣು ಪುರಾಣ, ಬ್ರಹ್ಮ ಪುರಾಣ, ಮತ್ಸ್ಯ ಪುರಾಣ, ವರಾಹ ಪುರಾಣ, ಸ್ಕಂದ ಪುರಾಣ, ಪದ್ಮ ಪುರಾಣ, ವಾಯು ಪುರಾಣ, ಭಾಗವತ ಪುರಾಣ ಮತ್ತು ಮಹಾಭಾರತದ ಉಲ್ಲೇಖ ಸೇರಿದಂತೆ ಹಲವಾರು ಹಿಂದೂ ಗ್ರಂಥಗಳು ಪದ್ಮನಾಭಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನ, ಸಂಗಮ್ ಕಾಲದ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ (ಕೇವಲ ದಾಖಲಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿರುವ) ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಹಲವಾರು ಬಾರಿ ಉಲ್ಲೇಖಿಸಲಾಗಿದೆ…!
ಅನೇಕ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಇತಿಹಾಸಕಾರರು ಮತ್ತು ವಿದ್ವಾಂಸರು ಈ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದ ಹೆಸರುಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ “ಗೋಲ್ಡನ್ ಟೆಂಪಲ್” ಎಂದು ಅಭಿಪ್ರಾಯಪಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ, ಆ ಸಮಯದಲ್ಲಿ (ಸಂಗಮ್ ಅವಧಿಯ ಆರಂಭಿಕ) ದೇವಾಲಯವು ಈಗಾಗಲೇ ಊಹಿಸಲಾಗದಷ್ಟು ಶ್ರೀಮಂತವಾಗಿತ್ತು…!!
ಸಂಗಮ್ ತಮಿಳು ಸಾಹಿತ್ಯ ಮತ್ತು ಕಾವ್ಯದ ಅನೇಕ ತುಣುಕುಗಳು ಮತ್ತು 9 ನೇ ಶತಮಾನದ ತಮಿಳು ಕವಿ-ಸಂತರು ನಮ್ಮಲ್ವಾರ್ ಅವರ ನಂತರದ ಕೃತಿಗಳು ದೇವಾಲಯ ಮತ್ತು ನಗರವು ಶುದ್ಧ ಚಿನ್ನದ ಗೋಡೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಎಂದು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತದೆ…!
ದೇವಾಲಯ ಮತ್ತು ಇಡೀ ನಗರ ಎರಡನ್ನೂ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಚಿನ್ನದಿಂದ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ ಮತ್ತು ದೇವಾಲಯವು ಸ್ವರ್ಗ ಎಂದು ಶ್ಲಾಘಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ…!!
ಈ ದೇವಾಲಯವು 108 ಪ್ರಧಾನ ದಿವ್ಯ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ (“ಪವಿತ್ರ ನಿವಾಸಗಳು”) ವೈಷ್ಣವ ಧರ್ಮದಲ್ಲಿ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ತಮಿಳು ಸ್ತೋತ್ರಗಳ ಪ್ರಕಾರ ಏಳು ಮತ್ತು ಎಂಟನೇ ಶತಮಾನದ CE ನಿಂದ ಮತ್ತು ದಿವ್ಯ ಪ್ರಬಂಧದಲ್ಲಿ ವೈಭವೀಕರಿಸಲಾಗಿದೆ . ದಿವ್ಯ ಪ್ರಬಂಧವು ಈ ದೇಗುಲವನ್ನು ಮಲೈನಾಡಿನ 13 ದಿವ್ಯ ದೇಶಗಳಲ್ಲಿ (ಇಂದಿನ ಕೇರಳಕ್ಕೆ ಕನ್ಯಾಕುಮಾರಿ ಜಿಲ್ಲೆಗೆ ಅನುಗುಣವಾಗಿ) ಎಂದು ವೈಭವೀಕರಿಸುತ್ತದೆ…!!
8 ನೇ ಶತಮಾನದ ತಮಿಳು ಕವಿ ಆಳ್ವಾರ್ ನಮ್ಮಾಳ್ವಾರ್ ಪದ್ಮನಾಭನ ಮಹಿಮೆಗಳನ್ನು ಹಾಡಿದರು…!
ದ್ವಾಪರ ಯುಗದಲ್ಲಿ (ಸುಮಾರು 5100 ವರ್ಷಗಳ ಹಿಂದೆ) ಶ್ರೀ ಪದ್ಮನಾಭಸ್ವಾಮಿಯ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಪರಶುರಾಮನು ಶುದ್ಧೀಕರಿಸಿದನು ಮತ್ತು ಪೂಜಿಸಿದನು ಎಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ…!
ಪರಶುರಾಮನು ಏಳು ಪೊಟ್ಟಿ ಕುಟುಂಬಗಳೊಂದಿಗೆ ‘ಕ್ಷೇತ್ರ ಕಾರ್ಯ’ (ದೇವಾಲಯದ ಆಡಳಿತ) ವಹಿಸಿಕೊಟ್ಟನು – ಕೂಪಕ್ಕರ ಪೊಟ್ಟಿ, ವಂಚಿಯೂರು ಅಥಿಯಾರ ಪೊಟ್ಟಿ, ಕೊಲ್ಲೂರು ಅಥಿಯಾರ ಪೊಟ್ಟಿ, ಮುತ್ತವಿಲ ಪೊಟ್ಟಿ, ಕರುವ ಪೊಟ್ಟಿ, ನೆಯ್ತಸ್ಸೆರಿ ಪೊಟ್ಟಿ ಮತ್ತು ಶ್ರೀಕಾರ್ಯತು ಪೊಟ್ಟಿ, ವಂಚಿಯ (ವೇನಾಡ್) ರಾಜ ಆದಿತ್ಯ ವಿಕ್ರಮನು ದೇವಾಲಯದ ‘ಪರಿಪಾಲನಂ’ (ರಕ್ಷಣೆ) ಮಾಡಲು ಪರಶುರಾಮನಿಂದ ನಿರ್ದೇಶಿಸಲ್ಪಟ್ಟನು…!!
ಪರಶುರಾಮನು ತಾರನನಲ್ಲೂರು ನಂಬೂತಿಪಾದ್ ಅವರಿಗೆ ದೇವಾಲಯದ ತಂತ್ರವನ್ನು ನೀಡಿದನು…!
ಈ ದಂತಕಥೆಯನ್ನು ಬ್ರಹ್ಮಾಂಡ ಪುರಾಣದ ಭಾಗವಾಗಿರುವ ಕೇರಳ ಮಾಹಾತ್ಮ್ಯದಲ್ಲಿ ವಿವರವಾಗಿ ನಿರೂಪಿಸಲಾಗಿದೆ…!!
ದೇವಾಲಯದ ಪ್ರಧಾನ ವಿಗ್ರಹದ ಪ್ರತಿಷ್ಠಾಪನೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಮತ್ತೊಂದು ಆವೃತ್ತಿಯು ಪೌರಾಣಿಕ ಋಷಿ ವಿಲ್ವಮಂಗಲತು ಸ್ವಾಮಿಯಾರ್ಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದೆ. ಕಾಸರಗೋಡು ಜಿಲ್ಲೆಯ ಅನಂತಪುರಂ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಬಳಿ ನೆಲೆಸಿರುವ ಸ್ವಾಮಿಯಾರ್ ಅವರು ವಿಷ್ಣುವಿನ ದರ್ಶನಕ್ಕಾಗಿ ಅಥವಾ “ಮಂಗಳಕರ ದೃಷ್ಟಿ” ಗಾಗಿ ಪ್ರಾರ್ಥಿಸಿದರು…!
ದೇವತೆಯು ಚಿಕ್ಕ ಹುಡುಗನ ವೇಷದಲ್ಲಿ ಬಂದಿದ್ದಾನೆಂದು ನಂಬಲಾಗಿದೆ, ಅವನು ಚೇಷ್ಟೆಯ, ಆದರೂ ಆಕರ್ಷಕ…!!
ಈ ಚೆಲುವಿನಿಂದಾಗಿ ಋಷಿಯು ಆ ಹುಡುಗ ತನ್ನೊಂದಿಗೆ ಇರಬೇಕೆಂದು ಬಯಸಿದನು…!
ಹೀಗಾಗಿ, ಹುಡುಗನನ್ನು ಅತ್ಯಂತ ಗೌರವದಿಂದ ನಡೆಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕು ಎಂಬ ಷರತ್ತನ್ನು ಹುಡುಗ ಒಪ್ಪಿಕೊಂಡಿದ್ದಾನೆ…!!
ಇದನ್ನು ಮುರಿದರೆ, ಹುಡುಗ ತಕ್ಷಣವೇ ಕಣ್ಮರೆಯಾಗುತ್ತಾನೆ…!
ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ, ಸ್ವಲ್ಪ ಸಮಯದವರೆಗೆ, ಋಷಿಯು ಮಗು ಮಾಡಿದ ಎಲ್ಲಾ ಬಾಲಿಶ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳನ್ನು ಸಹಿಸಿಕೊಂಡನು…!!
ಆದಾಗ್ಯೂ, ಒಂದು ದಿನ ಹುಡುಗನು ಪೂಜೆಗಾಗಿ ಇರಿಸಲಾಗಿದ್ದ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಅಪವಿತ್ರಗೊಳಿಸಿದನು…!
ಇದರಿಂದ ಕೋಪಗೊಂಡ ಋಷಿಯು ತನ್ನ ಮುಂದೆ ಕಣ್ಮರೆಯಾದ ಹುಡುಗನನ್ನು ಓಡಿಸಿದನು…!!
ಆ ಬಾಲಕನು ಸಾಮಾನ್ಯ ಮನುಷ್ಯನಲ್ಲ ಎಂದು ಅರಿತು ಋಷಿಯು ಕ್ಷಮೆಗಾಗಿ ಕಣ್ಣೀರಿಟ್ಟನು ಮತ್ತು ಸಂಕೇತವಾಗಿ ಮತ್ತೊಂದು ದರ್ಶನವನ್ನು ಕೇಳಿದನು…!
ನಾನು ಅನಾಥವನಕ್ಕೆ (ಅಂತ್ಯವಿಲ್ಲದ ಕಾಡು ಅಥವಾ ಅನಂತಕಾಡು) ಬರುವುದನ್ನು ನೀವು ನೋಡಬೇಕಾದರೆ, ಅವನು ಲಕ್ಕಡಿವ್ ಸಮುದ್ರದ ದಡದಲ್ಲಿ ನಡೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗುತ್ತಿರುವಾಗ , ಪುಲಯ ಮಹಿಳೆ ತನ್ನ ಮಗುವಿಗೆ ಎಚ್ಚರಿಕೆ ನೀಡುವುದನ್ನು ಕೇಳಿದನು…;
ಅವಳು ಅವನನ್ನು ಅನಂತಕಾಡು ಎಂಬಲ್ಲಿಗೆ ಎಸೆದಳು ಇಲುಪ್ಪಾ ಮರದಲ್ಲಿ (ಭಾರತೀಯ ಬೆಣ್ಣೆ ಮರ) ಕೆಳಗೆ ಬಿದ್ದು ಅನಂತ ಸಾಯನ ಮೂರ್ತಿಯಾಯಿತು (ವಿಷ್ಣು ಆಕಾಶದ ಹಾವಿನ ಮೇಲೆ ಮಲಗಿದ್ದಾನೆ ), ತಮಿಳುನಾಡು , ತಿರುವನಂತಪುರಂನಲ್ಲಿ ದೇಹ ಅಥವಾ ಊದಲ್ , ಮತ್ತು ಕುಲತ್ತೂರ್ ಬಳಿಯ ತ್ರಿಪ್ಪದಪುರಂನಲ್ಲಿ ಕಮಲದ ಪಾದಗಳು ಮತ್ತು ಟೆಕ್ನೋಪಾರ್ಕ್ (ತ್ರಿಪ್ಪಪ್ಪುರ್), ಅವನನ್ನು ಸುಮಾರು ಎಂಟು ಮೈಲುಗಳಷ್ಟು ಉದ್ದವನ್ನು ಮೂರು ಪಟ್ಟು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು ದೇವರನ್ನು ವಿನಂತಿಸಿದನು…!!
ಅವನ ಸಿಬ್ಬಂದಿ, ತಕ್ಷಣವೇ ದೇವತೆಯು ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರಸ್ತುತ ಕಾಣುತ್ತಿರುವ ವಿಗ್ರಹದ ರೂಪಕ್ಕೆ ಕುಗ್ಗಿತು…!
ಆದರೆ ಆಗಲೂ ಅನೇಕ ಇಳುಪ್ಪ ಮರಗಳು ದೇವರ ಸಂಪೂರ್ಣ ದರ್ಶನಕ್ಕೆ ಅಡ್ಡಿಯಾಗಿದ್ದವು…!!
ಋಷಿಯು ದೇವರನ್ನು ಮೂರು ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ನೋಡಿದನು – ತಿರುಮುಖಂ, ತಿರುವುಡಲ್ ಮತ್ತು ತ್ರಿಪ್ಪಡಂ…!
ಸ್ವಾಮಿಗಳು ಪದ್ಮನಾಭನನ್ನು ಕ್ಷಮಿಸಬೇಕೆಂದು ಪ್ರಾರ್ಥಿಸಿದರು. ಅವರು ಪುಲಯ ಮಹಿಳೆಯಿಂದ ಪಡೆದ ಪೆರುಮಾಳ್ಗೆ ತೆಂಗಿನ ಚಿಪ್ಪಿನಲ್ಲಿ ಅಕ್ಕಿ ಕಂಜಿ ಮತ್ತು ಉಪ್ಪುಮಾಂಗ (ಉಪ್ಪು ಮಾವಿನ ಕಾಯಿಗಳು) ಅರ್ಪಿಸಿದರು…!
ಋಷಿಯು ದೇವರ ದರ್ಶನ ಪಡೆದ ಸ್ಥಳವು ಕೂಪಕ್ಕರ ಪೊಟ್ಟಿ ಮತ್ತು ಕರುವ ಪೊಟ್ಟಿಗೆ ಸೇರಿದೆ…!!
ಆಳ್ವಿಕೆಯ ರಾಜ ಮತ್ತು ಕೆಲವು ಬ್ರಾಹ್ಮಣ ಮನೆಗಳ ಸಹಾಯದಿಂದ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಯಿತು…!
ಅನಂತನಕಾಡು ನಾಗರಾಜ ದೇವಾಲಯವು ಪದ್ಮನಾಭಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ವಾಯುವ್ಯಕ್ಕೆ ಈಗಲೂ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದೆ…!!
ಸ್ವಾಮಿಯಸಮಾಧಿ (ಅಂತಿಮ ವಿಶ್ರಾಂತಿ ಸ್ಥಳ)ಪದ್ಮನಾಭಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯದ ಪಶ್ಚಿಮಕ್ಕೆ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದೆ…!
ಸಮಾಧಿಯ ಮೇಲೆ ಕೃಷ್ಣ ದೇವಾಲಯವನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ…!!
ವಿಲ್ವಮಂಗಲಂ ಶ್ರೀ ಕೃಷ್ಣ ಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಈ ದೇವಾಲಯವು ತ್ರಿಶೂರ್ನಡುವಿಲ್ ಮಾಧೋಮ್‌ಗೆ…!
ಮುಕಿಲನ್ , ಮುಸ್ಲಿಮ್ ದರೋಡೆಕೋರ, 1680 AD ನಲ್ಲಿ ವೇನಾಡ್‌ನ ವಿಶಾಲವಾದ ಭಾಗಗಳನ್ನು ಆಕ್ರಮಿಸಿದನು…!
ಅವರು ನೆಯ್ತಸ್ಸೆರಿ ಪೊಟ್ಟಿಯವರ ಒಡೆತನದ ಬುಧಪುರಂ ಭಕ್ತದಾಸ ಪೆರುಮಾಳ್ ದೇವಸ್ಥಾನವನ್ನು ನಾಶಪಡಿಸಿದರು…!!
ಮುಕಿಲನ್ ಶ್ರೀ ಪದ್ಮನಾಭಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಕಮಾನುಗಳನ್ನು ಲೂಟಿ ಮಾಡಲು ಮತ್ತು ಅದನ್ನು ನಾಶಮಾಡಲು ಯೋಜಿಸಿದ್ದರು…!
ಆದರೆ ವೇನಾಡ್‌ನ ರಾಜಮನೆತನಕ್ಕೆ ನಿಷ್ಠರಾಗಿರುವ ಸ್ಥಳೀಯ ಮುಸ್ಲಿಮರು ಅವನನ್ನು ಹಾಗೆ ಮಾಡುವುದರಿಂದ ನಿರಾಕರಿಸಿದರು…!!
ಅನಿಝೋಮ್ ತಿರುನಾಳ್ ಮಾರ್ತಾಂಡ ವರ್ಮನ ಕಮಾನು ಪ್ರತಿಸ್ಪರ್ಧಿ ಪದ್ಮನಾಭನ್ ಥಂಪಿ ತನ್ನ ಪಡೆಗಳೊಂದಿಗೆ ತಿರುವನಂತಪುರಕ್ಕೆ ಮೆರವಣಿಗೆ ನಡೆಸಿ ದೇವಾಲಯದ ಕಮಾನುಗಳನ್ನು ಲೂಟಿ ಮಾಡಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸಿದನು…!
ಥಂಪಿ ಶ್ರೀ ವರಾಹಮದಲ್ಲಿ ಉಳಿದುಕೊಂಡು ತನ್ನ ಕೂಲಿ ಸೈನಿಕರನ್ನು ಶ್ರೀ ಪದ್ಮನಾಭಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಕಳುಹಿಸಿದನು…!!
ದೈವಿಕ ಸರ್ಪಗಳು ನೂರಾರು ಸಂಖ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡವು ಮತ್ತು ಥಂಪಿಯ ಪುರುಷರನ್ನು ಹೆದರಿಸಿದವು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ…!
ಈ ಸ್ವರ್ಗೀಯ ಹಸ್ತಕ್ಷೇಪದಿಂದ ಧೈರ್ಯಗೊಂಡ ಪಳ್ಳಿಚಲ್ ಪಿಳ್ಳೈ ಮತ್ತು ಸ್ಥಳೀಯ ಜನರು ಪದ್ಮನಾಭನ್ ತಂಪಿಯನ್ನು ವಿರೋಧಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಕೂಲಿಕಾರರು ದುಸ್ಸಾಹಸಕ್ಕೆ ಮುಂದಾಗದಂತೆ ನೋಡಿಕೊಂಡರು…!
ದೇವಾಲಯದ ರಚನೆ
ಗರ್ಭಗೃಹದಲ್ಲಿ ಪದ್ಮನಾಭನು ಸರ್ಪ, ಅನಂತ ಅಥವಾ ಆದಿ ಶೇಷನ ಮೇಲೆ ಮಲಗಿದ್ದಾನೆ…!
ಸರ್ಪವು ಒಳಮುಖವಾಗಿ ಐದು ಹೆಡೆಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ಇದು ಚಿಂತನೆಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ…!!
ದೇವರ ಬಲಗೈಯನ್ನು ಶಿವಲಿಂಗದ ಮೇಲೆ ಇರಿಸಲಾಗಿದೆ…!
ಶ್ರೀದೇವಿ – ಲಕ್ಷ್ಮಿ, ಸಮೃದ್ಧಿಯ ದೇವತೆ ಮತ್ತು ಭೂದೇವಿ, ವಿಷ್ಣುವಿನ ಇಬ್ಬರು ಪತ್ನಿಯರು ಅವನ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿದ್ದಾರೆ…!!
ಬ್ರಹ್ಮನು ಕಮಲದ ಮೇಲೆ ಹೊರಹೊಮ್ಮುತ್ತಾನೆ, ಇದು ದೇವತೆಯ ಹೊಕ್ಕುಳದಿಂದ ಹೊರಹೊಮ್ಮುತ್ತದೆ…!
ದೇವರನ್ನು 12,008 ಸಾಲಿಗ್ರಾಮಗಳಿಂದ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ…!!
ಈ ಸಾಲಿಗ್ರಾಮಗಳು ನೇಪಾಳದ ಗಂಡಕಿ ನದಿಯ ದಡದಿಂದ ಬಂದವು ಮತ್ತು ಇದನ್ನು ಸ್ಮರಣಾರ್ಥವಾಗಿ ಪಶುಪತಿನಾಥ ದೇವಾಲಯದಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಆಚರಣೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು…!
ಪದ್ಮನಾಭ ದೇವರನ್ನು “ಕಟುಸರ್ಕರ ಯೋಗಂ” ಎಂಬ ವಿಶೇಷ ಆಯುರ್ವೇದ ಮಿಶ್ರಣದಿಂದ ಮುಚ್ಚಲಾಗಿದೆ, ಇದು ಭಾರತದಾದ್ಯಂತ ಸಂಗ್ರಹಿಸಿದ 108 ನೈಸರ್ಗಿಕ ವಸ್ತುಗಳಿಂದ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ ಮತ್ತು ದೇವತೆಯನ್ನು ಸ್ವಚ್ಛವಾಗಿಡುವ ಕೋಟ್-ರೀತಿಯ ರಕ್ಷಣೆಯನ್ನು ರೂಪಿಸುತ್ತದೆ…!
ಪ್ರತಿದಿನ ಹೂವುಗಳಿಂದ ಪೂಜೆ, ಅಭಿಷೇಕಕ್ಕೆ ವಿಶೇಷ ದೇವತೆಗಳನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ…!!
ದರ್ಶನ, ಪೂಜೆ ಮಾಡಬೇಕಾದರೆ ಮಂಟಪಕ್ಕೆ ಹತ್ತಬೇಕು…!
ದೇವರು ಮೂರು ಬಾಗಿಲುಗಳ ಮೂಲಕ ಗೋಚರಿಸುತ್ತಾನೆ, ಅವನ ಕೈಯ ಕೆಳಗೆ ಮಲಗಿರುವ ಪದ್ಮನಾಭ ಮತ್ತು ಶಿವಲಿಂಗದ ಮುಖವು ಮೊದಲ ಬಾಗಿಲಿನ ಮೂಲಕ ಕಾಣುತ್ತದೆ…!!
ಕಟುಸರ್ಕಾರದಲ್ಲಿ ಶ್ರೀದೇವಿ ಮತ್ತು ಭೃಗು ಮುನಿ, ಬ್ರಹ್ಮ ದೇವರ ಹೊಕ್ಕುಳದಿಂದ ಹೊರಹೊಮ್ಮುವ ಕಮಲದ ಮೇಲೆ ಕುಳಿತಿದ್ದಾನೆ, ಆದ್ದರಿಂದ “ಪದ್ಮನಾಭ” ಎಂದು ಹೆಸರು, ಪದ್ಮನಾಭ, ಶ್ರೀದೇವಿ ಮತ್ತು ಭೂದೇವಿಯ ಚಿನ್ನದ ಅಭಿಷೇಕ ಮೂರ್ತಿಗಳು ಮತ್ತು ಎರಡನೇ ಬಾಗಿಲಿನ ಮೂಲಕ ಪದ್ಮನಾಭನ ಬೆಳ್ಳಿ ಉತ್ಸವ ಮೂರ್ತಿ, ದೇವರ ಪಾದಗಳು, ಮತ್ತು ಭೂದೇವಿ ಮತ್ತು ಮಾರ್ಕಂಡೇಯ ಮುನಿ ಕಟುಸರ್ಕಾರದಲ್ಲಿ ಮೂರನೇ ಬಾಗಿಲಿನ ಮೂಲಕ.,ಚಾಮರ, ಗರುಡ, ನಾರದ, ತುಂಬೂರು, ವಿಷ್ಣು, ಸೂರ್ಯ, ಚಂದ್ರ, ಸಪ್ತರ್ಷಿ, ಮಧು ಮತ್ತು ಕೈಟಭ ಎಂಬ ಆರು ಆಯುಧಗಳ ದೈವಿಕ ರೂಪಗಳನ್ನು ಹಿಡಿದಿರುವ ಎರಡು ದೇವತೆಗಳ ವಿಗ್ರಹಗಳೂ ಗರ್ಭಗುಡಿಯಲ್ಲಿವೆ…!
ತಿರುವಾಂಕೂರಿನ ರಾಜನು ಮಾತ್ರ “ಒಟ್ಟಕ್ಕಲ್ ಮಂಟಪ” ದ ಮೇಲೆ ಸಾಷ್ಟಾಂಗ ನಮಸ್ಕಾರ ಮಾಡಬಹುದು, ಮಂಟಪದ ಮೇಲೆ ಸಾಷ್ಟಾಂಗ ನಮಸ್ಕಾರ ಮಾಡುವ ಯಾರಾದರೂ ತನಗಿದ್ದೆಲ್ಲವನ್ನೂ ದೇವರಿಗೆ ಅರ್ಪಿಸುತ್ತಾರೆ ಎಂದು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ ನಂಬಲಾಗಿದೆ…!!
ದೊರೆ ಈಗಾಗಲೇ ಅದನ್ನು ಮಾಡಿರುವುದರಿಂದ, ಈ ಮಂಟಪದ ಮೇಲೆ ಸಾಷ್ಟಾಂಗ ನಮಸ್ಕಾರ ಮಾಡಲು ಅವರಿಗೆ ಅನುಮತಿ ಇದೆ…!
ದೇವಾಲಯದ ಒಳಗೆ, ತೆಕ್ಕೆಡೊಮ್ ಮತ್ತು ತಿರುವಂಬಾಡಿ, ಕ್ರಮವಾಗಿ ದೇವತೆಗಳಾದ ಉಗ್ರ ನರಸಿಂಹ ಮತ್ತು ಕೃಷ್ಣ ಸ್ವಾಮಿಗಳಿಗೆ ಎರಡು ಪ್ರಮುಖ ದೇವಾಲಯಗಳಿವೆ…!!
ದೇಗುಲದ ಗೋಪುರ
ಪ್ರಸ್ತುತ ಗೋಪುರದ ಅಡಿಪಾಯವನ್ನು 1566 ರಲ್ಲಿ ಹಾಕಲಾಯಿತು…!
ದೇವಾಲಯವು 100 ಅಡಿ (30 ಮೀ) ಎತ್ತರದ 7 ಹಂತದ ಗೋಪುರವನ್ನು ಪಾಂಡ್ಯನ್ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ…!!
ದೇವಸ್ಥಾನವು ತೊಟ್ಟಿಯ ಪಕ್ಕದಲ್ಲಿದೆ , ಪದ್ಮ ತೀರ್ಥಂ (ಕಮಲದ ಬುಗ್ಗೆ ಎಂದರ್ಥ) ಎಂದು ಹೆಸರಿಸಲಾಗಿದೆ…!
ಈ ದೇವಾಲಯವು 365 ಮತ್ತು ಕಾಲುಭಾಗದ ಕೆತ್ತನೆಯ ಗ್ರಾನೈಟ್-ಕಲ್ಲಿನ ಕಂಬಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಕಾರಿಡಾರ್ ಅನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ, ಇದು ಈ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ಮೇರುಕೃತಿಯನ್ನು ಕೆತ್ತುವಲ್ಲಿ ವಿಶ್ವಕರ್ಮ ಸ್ಥಪತಿಗಳಿಗೆ ಅಂತಿಮ ಸಾಕ್ಷ್ಯವಾಗಿದೆ…!!
ಈ ಕಾರಿಡಾರ್ ಪೂರ್ವ ಭಾಗದಿಂದ ಗರ್ಭಗುಡಿಯೊಳಗೆ ವ್ಯಾಪಿಸಿದೆ. 80-foot (24 m) ಧ್ವಜಸ್ತಂಭವು ಪ್ರಾಕಾರದಿಂದ (ದೇವಾಲಯದ ಮುಚ್ಚಿದ ಆವರಣ) ಮುಖ್ಯ ಪ್ರವೇಶದ ಮುಂದೆ ನಿಂತಿದೆ…!
ಗೋಪುರದ ಕೆಳಗಿರುವ ನೆಲ ಮಹಡಿಯನ್ನು (ಪೂರ್ವ ಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಮುಖ್ಯ ದ್ವಾರ) ‘ನಾಟಕ ಸಾಲಾ’ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ, ಅಲ್ಲಿ ಮಲಯಾಳಂನಲ್ಲಿ ವರ್ಷಕ್ಕೆ ಎರಡು ಬಾರಿ ನಡೆಯುವ ಹತ್ತು ದಿನಗಳ ಉತ್ಸವ (ಉತ್ಸವ) ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ದೇವಾಲಯದ ಕಥಕ್ಕಳಿಯನ್ನು ರಾತ್ರಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ…!!
ದೇವಾಲಯದ ಆಚರಣೆಗಳು
ಪದ್ಮನಾಭಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಪ್ರಮುಖ ವಾರ್ಷಿಕ ಉತ್ಸವವೆಂದರೆ ನವರಾತ್ರಿ ಉತ್ಸವ…!
ಸರಸ್ವತಿ ಅಮ್ಮನ್, ಮುನ್ ಉದಿತ ನಂಗೈ ( ಪರಾಶಕ್ತಿ, ಸರಸ್ವತಿ, ಲಕ್ಷ್ಮಿ ಮತ್ತು ಪಾರ್ವತಿಯ ಮುಂದೆ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡರು, ಅನಸೂಯಾಳ ಪರಿಶುದ್ಧತೆಯ ಬಲದಿಂದ ಶಿಶುಗಳಾಗಿ ಮಾರ್ಪಾಡಾಗಿದ್ದ ತಮ್ಮ ಪತಿಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ ) ಮತ್ತು ಕುಮಾರ ಸ್ವಾಮಿ ( ಮುರುಗನ್ ) ಮೂರ್ತಿಗಳನ್ನು ತರಲಾಗಿದೆ…!!
ಪದ್ಮನಾಭಪುರಂ ಅರಮನೆ , ಶುಚಿಂದ್ರಂ ಮತ್ತು ಕುಮಾರಕೋವಿಲ್‌ನಿಂದ ಕ್ರಮವಾಗಿ ಪದ್ಮನಾಭಸ್ವಾಮಿ ದೇವಸ್ಥಾನದ ಮುಂಭಾಗದಲ್ಲಿರುವ ಕುಠೀರ ಮಾಲಿಕಾ ಅರಮನೆಗೆ ಮೆರವಣಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಸಾಗಿತು…!
ಈ ಹಬ್ಬವು 9 ದಿನಗಳ ಕಾಲ ನಡೆಯುತ್ತದೆ…!!
ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಸ್ವಾತಿ ಸಂಗೀತೋತ್ಸವಂ ಸಂಗೀತ ಉತ್ಸವವು ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಈ ಉತ್ಸವದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ನವರಾತ್ರಿ ಮಂಟಪದಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಇತರ ಕೆಲವು ದೇವಾಲಯಗಳಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತದೆ…!
ತಿರುವಾಂಕೂರಿನ ಮಹಾರಾಜ ಸ್ವಾತಿ ತಿರುನಾಳ್ ರಾಮ ವರ್ಮಾ ಅವರ ಗೌರವಾರ್ಥವಾಗಿ ಈ ಉತ್ಸವವನ್ನು ಹೆಸರಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ರಾಜಮನೆತನದ ಅವರ ವಂಶಸ್ಥರಾದ ರಾಜಕುಮಾರ ರಾಮವರ್ಮರಿಂದ ಇದನ್ನು ಆಯೋಜಿಸಲಾಗಿದೆ…!!
ದೇವಾಲಯ ಪ್ರವೇಶ ಹಾಗೂ ವಸ್ತ್ರಸಂಹಿತೆ
ದೇವಾಲಯ ಪ್ರವೇಶ ಘೋಷಣೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ಹಿಂದೂ ನಂಬಿಕೆಯನ್ನು ಪ್ರತಿಪಾದಿಸುವವರಿಗೆ ಮಾತ್ರ ದೇವಾಲಯಕ್ಕೆ ಪ್ರವೇಶವನ್ನು ಅನುಮತಿಸಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಭಕ್ತರು ವಸ್ತ್ರ ಸಂಹಿತೆಯನ್ನು ಕಟ್ಟುನಿಟ್ಟಾಗಿ ಅನುಸರಿಸಬೇಕು…!
ಪುರುಷರು “ಅಂಗವಸ್ತ್ರಂ” (ಧೋತಿ ಮತ್ತು ಶಾಲುಗಳ ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತೀಯ ಆವೃತ್ತಿ, ಎರಡೂ ಸರಳ ಬಿಳಿ ಬಣ್ಣ) ಜೊತೆಗೆ “ವೇಸ್ಟಿ” ಧರಿಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು ಸೀರೆಯನ್ನು ಧರಿಸುತ್ತಾರೆ…!!
ದೇಗುಲದ ನಿರ್ವಹಣೆ
ಪದ್ಮನಾಭಸ್ವಾಮಿ ದೇವಾಲಯ ಮತ್ತು ಅದರ ಆಸ್ತಿಯನ್ನು ಎತ್ತರ ಯೋಗಮ್ (ಎಂಟರ ರಾಜ ಮತ್ತು ಕೌನ್ಸಿಲ್) ಎಂಟುವೀಟಿಲ್ ಪಿಳ್ಳಮಾರ್ (“ಎಂಟು ಮನೆಗಳ ಅಧಿಪತಿಗಳು”) ಸಹಾಯದಿಂದ ನಿಯಂತ್ರಿಸಿದರು…!
ಎತ್ತರ ಯೋಗಂ ಪುಷ್ಪಾಂಜಲಿ ಸ್ವಾಮಿಯಾರ್, ಆರು ಸದಸ್ಯ ತಿರುವನಂತಪುರತು ಸಭೆ, ಸಭಾಂಜಿತನ್ (ಕಾರ್ಯದರ್ಶಿ) ಮತ್ತು ಅರಾಚನ್ (ತಿರುವಾಂಕೂರ್ ಮಹಾರಾಜ) ಅವರನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ…!!
ತಿರುವನಂತಪುರತು ಸಭೆಯು ದೇವಾಲಯದ ಆಡಳಿತದ ಪ್ರಮುಖ ಜವಾಬ್ದಾರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿತ್ತು…!
ಕೂಪಕ್ಕರ ಪೊಟ್ಟಿ, ವಂಚಿಯೂರು ಅತ್ತಿಯಾರ ಪೊಟ್ಟಿ, ಕೊಲ್ಲೂರು ಅತ್ತಿಯಾರ ಪೊಟ್ಟಿ, ಮುತ್ತವಿಲ ಪೊಟ್ಟಿ, ಕರುವ ಪೊಟ್ಟಿ ಮತ್ತು ನೆಯ್ತಸ್ಸೆರಿ ಪೊಟ್ಟಿ ಸಭಾಸದಸ್ಯರಾಗಿದ್ದಾರೆ…!!
ಪುಷ್ಪಾಂಜಲಿ ಸ್ವಾಮಿಯಾರ್ ಅವರು ಸಭೆಯ ಸಭೆಗಳ ಅಧ್ಯಕ್ಷತೆ ವಹಿಸುತ್ತಾರೆ…!
ಶ್ರೀಕಾರ್ಯತು ಪೊಟ್ಟಿಯು ಸಭಾದ ಸಭಾಂಜೀತನು, ತಿರುವಾಂಕೂರು ಮಹಾರಾಜರು ಅದನ್ನು ಅನುಮೋದಿಸಿದರೆ ಮಾತ್ರ ಸಭೆಯು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳುವ ಯಾವುದೇ ನಿರ್ಧಾರವನ್ನು ಕಾರ್ಯಗತಗೊಳಿಸಬಹುದು…!!
ಎತ್ತರ ಯೋಗಂನ ಎಂಟು ಸದಸ್ಯರು (ಏಳು ಕುಂಬಾರರು ಮತ್ತು ತಿರುವಾಂಕೂರಿನ ಮಹಾರಾಜರು) ಪರಶುರಾಮನಿಂದಲೇ ತಮ್ಮ ಹಕ್ಕುಗಳನ್ನು ಪಡೆದರು…!
